طراحی هتل ها و روند توسعه آن

هتل خانه ای برای چند روز است. منزلی كه زمانی كوتاه در آن بیتوته می كنیم. آیا هتل آرامش و امنیت خانه را برای ما فراهم می كند؟ آیا حس آشنای خانه را دارد و تمامی حس تعلقی را كه در طول سالیان دراز به خانه پیدا كرده ایم، یكجا و بی واسطه به ما عرضه می كند؟

وظیفه‌ی هتل چیز دیگری است و كسی در هتل، خانه را باز نمی یابد. مسلماً هیچ مسافری در طی سفر خویش اقامت در یك منزل را به هتلی در همان شهر ترجیح نمی دهد. خانه مكانی ساكن، اما هتل فضائی سیال و شناور است كه حسی از تعلیق را به جای تعلق و احساس گمنامی را به جای آشنائی می نشاند. خانه حكایت ابدیت و هتل آنی و زودگذر است. در نهایت خانه معنای ثبات و هتل اهمیت سفر را باز می نمایاند.

هتل پیش از اینكه هتل باشد یك عنصر شهری است و هیچ شهری بدون داشتن دست كم یك هتل یا حتی یك مسافرخانه‌ی بسیار كوچك هم كه شده كامل نیست. از این زاویه هتل یك نماد شهری بوده و یا می تواند باشد و بایستی به عنوان سمبلی از هویت شهر عمل كند.

از آنجایی كه هتل تنها بنایی از شهر است كه مسافرین غریبه حق استفاده و بهره برداری از آن را به طور رسمی دارند، قادر است هویت جمعی شهر را در یك جا گرد آورده و آن را عرضه كند. از طرفی هتل با واژه سفر همراه است. مسافری كه به شهر می آید یا از آن گذر می كند نیاز به محلی برای اقامت خویش دارد. هتل باید قابلیت این را داشته باشد كه مسافر را در خود بپذیرد. اتاقهای خالی هتل در انتظار میهمان هایی هستند كه چون سایه می آیند و می روند. هتل نه مقصد است و نه مبدا، نه آغاز و نه پایان كه یك وقفه زمانی و مكانی در طول مسیر سفر است. ورود، خروج و تمام مشخصات فردی مسافر ثبت می شود اما وی همچنان ناشناس باقی می ماند. برخلاف انتظار،‌ این گمنامی دلپذیر است. این جا فضای برخورد نیست. خلائی در گذر زمان است كه ما را در افكار و اندیشه های خویش رها می سازد. به داستان یا خوابی می ماند كه در آن زمان فشرده شده و مسیری دراز را در زمانی كوتاه سپری می كنیم.

مسافرت در دنیای امروز به عنوان یكی از منابع بزرگ تجارت بین المللی محسوب می شود كه نقش مهم و ارزنده ای در اقتصاد كشورها دارد. از طرفی مسافرت تنها یك نیروی اقتصادی قدرتمند نیست بلكه عوامل دیگری نیز می توانند در تقویت و تحكیم آن موثر باشند. مسافرت فعالیتی دو طرفه است كه ضمن حفاظت از تاریخ و فرهنگ قدرت تخریب طبیعت را هم به همراه دارد.

هتل به عنوان نماد فیزیكی و معمارانه سفر، می تواند با طرح و برنامه ریزی درست، به رشد كیفی این مقوله كمك شایان توجهی كند. با توجه به اهمیتی كه امروزه محیط زیست پیدا كرده است رعایت ابعاد زیست محیطی و پایداری در هتل ها امری ضروری و اجتناب ناپذیر است.

امروزه طراحی هتل ها غالباً از دست معماران خارج شده است. نه اینكه معماران آن را طراحی نمی كنند بلكه خواسته های كارفرما و ذهنیت كاذبی كه از هتل ایجاد شده به شدت تعیین كننده است. این شدت را بخصوص در مناطق توریستی به عینه می توان مشاهده كرد. اصولاً این خاصیت مناطق توریستی است كه خوراك بصری كوتاه مدتی را برای جلب توجه مسافران تولید می كنند كه حاصل امر كاریكاتورهای مسخ شده از سبك‌های مختلف معماری است كه درهم ادغام شده و در پوسته های ظاهری بنا خودنمائی می كنند. در واقع طراحی هتل های امروزه به تزئین پوسته ها تقلیل پیدا كرده است.

از هتل در دسته بندی كاربری های شهری به عنوان یك فضای عمومی یاد كرده اند حال آن كه بیشتر یك فضای خصوصی است. گوشه و كنار هتل سرشار از فضاهای مكث و شخصی است. هیچ نگاه آشنا یا بیگانه ای سنگینی نمی كند. می توان ساعت ها در لابی هتل لم داد و در افكار و تخیلات خویش غوطه ور شد. دیگران سایه هایی بیش نیستند كه شبح وار بدون اینكه دیده شوند می گذرند. هتل بیشتر یك فضای ذهنی است تا اینكه عینی باشد. خاطرات آن هم خاطراتی ذهنی هستند. ممكن است هیچ اتفاق خاصی نیافتد حتی دریغ از یك سلام آشنا اما اقامت در هتل خاطره انگیز است.

بسیاری از هتل های امروزی این ویژگی ها را با امكانات رفاهی بالا تامین می كنند. گرچه این امكانات لازمه یك هتل خوب است اما آن فضای غنی و سرشار ذهنی تنها از عهده قدرت مكان برمی آید كه وظیفه معماران است.

حال این سؤال مطرح می شود كه چگونه آن فضای رویایی و اسرارآمیز كه قابلیت ارتباط بی واسطه با فضا و زمان را داراست خلق می شود.

فهرست مطالب

فصل اول: تعریف و مفاهیم پایه و اصول طراحی هتلها و روند توسعه آن

1-1 بیتوته كوتاه جهان و میهمان سرا

1-2 جهانگردی

1-2-1 آغاز سخن.

1-2-2 صنعت جهانگردی.

1-2-3 صنعت توریسم و اثرات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی..

1-3 دسته بندی هتلها.....

1-3-1 هتلها...........

1-3-2 محدوده هتل......

1-3-3 انواع هتل............

الف. هتلهای مركز شهر.......

ب. هتلهای ویژه خودرو و موتورداران........

پ. هتلهای فرودگاه.......................................

ت. هتلهای تفریحی و توریستی..............................

ث. مجتمع ساختمانهای مشاع و مشترك............................

1-4 مفاهیم واژه های تجهیزاتی و تعاریف كیفیت خدماتی در هتلها..........

1-5 بررسی روند هتل سازی در ایران.....................

فصل دوم: كاروانسراها

2-1 مقدمه: كاروانسراهای ایرانی................

2-2 كاروانسراها و فضاهای وابسته به راه.............................

2-2-1 ساباط..................................................

2-2-2 رباط....................

2-2-3 كاربات...................

2-2-4 كاروانسرا...............

2-2-5 خان.............

2-2-6 آب انبار............

2-2-7 حوض، بركه، پایاب، چاه..............................

2-4 طرح رباط و كاروانسرا..................

2-5 انواع كاروانسراها............................

2-6 نمونه هایی از كاروانسراهای ایرانی.............

فصل سوم: بررسی مصادیق و نمونه های موجود (مطالعات تطبیقی)

3-1 گرایشهای طراحی در صنعت هتل داری............

3-1-1 نقش نمادگرایی در هتلهای لوكس....................

3-1-2 همگرایی دقیق بین تجارت و تفریح.....................

3-1-3 بهره گیری از فناوری....................

3-2 هتل شرایتون.........................................................

3-3 هتل برج العرب..........................................

3-4 هتل لاله...............................

3-5 دیگر نمونه های موجود................................................

فصل چهارم: بررسی عوامل موثر بر شكل گیری ساختمانهای بلند در ایران جهان

4-1 مقدمه: سیر تحول ساختمانهای بلند................................................

4-2 تاریخچه ساخت بناهای بلند با شیوه امروزی دردنیا............................

4-2-1 نخستین دوره ساخت بناهای بلند..........................................

4-2-2 دوره دوم ساخت بناهای بلند............................

4-2-3 دوره سوم ساخت بناهای بلند....................

4-2-4 دوره چهارم ساخت بناهای بلند..............

4-3 ساخت بناهای بلند درآستانه قرن 21.............

4-4 تاریخچه ساخت بناهای بلند با شیوه جدید در ایران...........

4-4-1 شروع ساخت بناهای بلند با شیوه جدید درایران..........

4-4-2 روند احداث بناهای بلند دردهه 40.......................

4-4-3 آغاز ساخت بناهای بلند مسكونی..............

4-4-4 روند احداث بناهای بلند در دهه 50...............

4-4-5 حركت جدید دراحداث ساختمانهای بلند.............................

4-4-6 سالهای اوج بلند مرتبه سازی........................................

4-4-7 ساخت بناهای بلند در اواخر دهه 70......................

4-4-8 علل و ریشه‌یابی دلایل ساخت بلندمرتبه‌ها در ایران......................

فصل پنجم: شناخت بستر طرح

5-1 استان خراسان................................................

5-1-1 وجه تسمیه.................................................

5-1-2 جغرافیای خراسان...........................................

الف. دوران قبل از اسلام...............................

ب. دوران اسلامی..................

ج. دوران قاجاریه...............

د. دوران كنونی...............................

5-1-3 جمعیت استان................

5-1-4 وضعیت اقلیمی.........................

5-2 مشهد.........................................

5-2-1 وجه تسمیه.......................

5-2-2 وضعیت ساكنان................................................

الف. زبان گویش.........................................................

ب. مذهب.......................................................................

ج. معیشت............................................

5-2-3 مطالعات تاریخی (چگونگی پیدایش شهر مشهد)...................................................................

5-2-4 اوضاع طبیعی.....................................

5-2-4-1 زلزله............................

5-2-4-3 وضعیت اقلیمی.........................

الف. دما و رطوبت هوا..................................

ب. وزش باد....................................................

ج. وضعیت حرارتی هوا در شب و روز.................................................

5-2-4-4 شبكه ارتباطی......................................................

5-2-5 مطالعات اجتماعی (طرح جامع مشهد)...........................................

5-2-5-2 چشم انداز آینده............................................

5-2-5-3 مساحت و جمعیت........................................

5-2-5-4 تراكم................................................

الف. تراكم جمعیت...............................................

ب. تراكم ساختمان..........................................

5-2-6 معماری.............................................

5-2-6-1 معماری سنتی...................................................

5-2-6-2 عناصر شاخص معماری...................................

فصل ششم: راهنمای طراحی- ضوابط و استانداردها

6-1 راهنمای طراحی..............................................

6-1-1 برنامه‌ریزی تسهیلات...............................

6-1-1-1 تجزیه و تحلیل امكان‌سنجی پروژه..........................................

6-1-2 تعریف پروژه.............................................

6-1-3 برنامه تخصیص فضا......................................................

6-1-4 شرح فعالیت‌ها...............................................

6-1-5 آماده نمودن بودجه پروژه.............................................

6-2 ضوابط و استانداردهای هتل......................................................

6-3- ضوابط و استانداردهای تجاری.............................................

فصل هفتم: مطالعه سایت (كوه سنگی)

7-1 پارك ملی كوه سنگی..........................................................................

7-2 موقعیت شهری...........................................................

7-3 بررسی كالبدی........................................................................................

7-3-1 محدوده كوه سنگی و همسایگی آن................................................................

7-3-2 شبكه ارتباطی پیرامون طرح.........................................................................

7-3-3 كاربریهای پیرامون محوطه كوه سنگی.........................................................

7-3-4 توپوگرافی و عوارض طبیعی زمین......................................................

7-3-5 تأسیسات زیربنایی مكانیكی.......................................................

7-3-6 امكانات و محدودیتها..............................................................

7-3-7 بررسی طرح‌های بالاسر...........................................

الف- طرح تفضیلی.....................................................

ب- طرح جامع.............................................

7-3-8 اصول و مبانی طراحی پارك كوه‌سنگی.....................................................

7-3-8-1 مقدمه......................................................................

7-3-8-2 مبنای طراحی پارك..............................................................

7-3-8-3 مبنای معماری فضای سبز..................................................................

7-3-9 تجزیه و تحلیل پارك.......................................................................

الف- مقیاس...........................................................................

ب- روحیه......................................................................

ج- هماهنگی..........................................................................

د- ارتباطی.........................................................................

7-3-10 روش ساخت پارك.............................................................

الف- معابر پیاده.....................................................

ب- معابر سواره..................................................

ج- آب‌نماها....................................................

فصل هشتم: سایت آنالیز

8-1 مقدمه........................................................

8-2 اهداف كلان طراحی.....................................

8-2-1 اهداف طراحی........................................

8-3 عوامل مؤثر در شكل‌گیری طرح...........................

فصل نهم: معرفی طرح

9-1 توجیه و علل انتخاب طرح......................................................

9-2 مشخصات عملكردی..........................................................

9-2-1 فهرست عملكردی........................................................

9-3 معرفی طرح..............................................................

9-3-1 طبقات اتاق خواب................................................

9-3-2 ارتباطات عمودی........................................................

9-3-3 فضاهای عمومی................................................................

الف- لابی و سرسرای ورودی.........................................................

ب- فضاهای اداری.........................................................................

پ- نمازخانه................................................................................

ت- فضاهای تجاری.....................................................

ث- رستوران.......................................................

ج- رستوران چشم‌انداز.....................................

چ- استخر..............................................................

خ- سالن اجتماعات...............................................................

د- پاركینگ................................................................

9-3-4 فضاهای خدماتی.......................................................

9-4 خصوصیات ساز‌ه‌ای..................................................

9-5 تأسیسات....................................................

الف- سیستم سرمایش و گرمایش...................................

ب- سیستم فاضلاب.............................................................

9-6 آكوستیك.............................................................