مقاله بررسی قاطعیت در 20 صفحه ورد قابل ویرایش 

تعریف قاطعیت

جرأت ورزی، یك شیوه‌ی ارتباطی خاص است كه می توان آن را آموخت و به كار بست. مهارت جرأت ورزی فرد را قادر می سازد تا افكار، احساسات و ارزش های خود را درباره‌ی یك موقعیت به طور آزادانه و مستقیم و با احترام به احساسات و ارزش های اشخاص دیگر بیان كند. این مهارت بر حقوق فرد، ضمن توجه به حقوق دیگران، تأكید دارد. بنابراین جرأت ورزی در موقعیت هایی كه فرد تحت فشار است، مهارت مهمتر می باشد. تعاریف متعددی از جرأت مندی ارائه شده است. در این جا به چند مورد اشاره می كنیم:

        · “ابراز عقاید، احساسات و افكار خود به طور مناسب، مستقیم، صادقانه و بدون بی احترامی به حقوق دیگران”.

        · “تشخیص منافع خود و عمل براساس آن و مطالبه‌ی حق خود، بدون تعرض به حقوق دیگران”.

همان‌طور كه مشاهده می كنید، در تمامی این تعاریف بر رعایت و احترام به حقوق دیگران تأكید شده است.

عناصر قاطعیت

جرأت‌مندی شامل هفت پاسخ است:

1-   ابراز عقیده‌ی خود.

2-   تقاضای تغییر رفتارهای نامطلوب دیگران.

3-   رد درخواست ها و تقاضاهای غیرمنطقی دیگران.

4-   ابراز احساسات مثبت و منفی خود.

5-   آغاز و ادامه‌ی تعاملات اجتماعی.

6-   پذیرش كاستی های خود.

7-   ابراز جملات متعارف در هنگام رویارویی یا جدا شدن از دیگران.

برای كسب مهارتت جرأت‌مندی، لازم است فلسفه‌ی این نوع رفتار را بدانید. جرأت‌مندی به عنوان یك شیوه‌ی ارتباط بر چند اصل استوار است:

1-   شناخت حقوق خود.

2-   برابری انسان ها.

3-   برخورداری از حقوق یكسان.

    فلسفه‌ی زیربنایی آموزش جرأت‌مندی بر این فرض منطقی استوار است كه همه‌ی انسان ها برابر هستند. هیچ كس نسبت به دیگری برتری ندارد. بنابراین ما از حقوق انسانی یكسانی برخورداریم. هدف جرأت‌مندی، دفاع از حقوق خود بدون تعرض به حقوق دیگران است. آگاهی از این حقوق اساسی، خود گام مهمی برای شروع آموزش جرأت‌مندی محسوب می شود. برای این كه فرد بتواند رفتار جرأت‌مندانه از خود نشان دهد، ابتدا ضروری است حقوق اساسی خود و نحوه‌ی احقاق آن را بشناسد.

حقوق اساسی ما

    همه‌ی ما به عنوان انسان، از یك سری حقوق اساسی برخوردار هستیم. ولی در كنار این حقوق مسؤولیت هایی داریم. بنابراین لازم است در دفاع از حق خودمان به مسؤولیت های خود نیز توجه نماییم. مهم ترین حقوق و مسؤولیت های افراد در روابط بین فردی در این جدول خلاصه شده است.

حقوق و مسؤولیت های شما

مدیران با نگرش “من خوب نیستم- تو خوب هستی”

1-نگرش و رفتار انفعالی دارند.

2-   اعتماد به نفس دارند.

3-   خود را با دیگران مقایسه می‌كنند و به طرز منفی بر كمبودهای خود تاكید می‌كنند.

4-   تائید طلب هستند حتی اگر درباره آنها نظرهای منفی داده شود.

5-   سلطه پذیرند.

6-   بهترین هدف برای تحقیر شدن هستند.

7-   این نوع نگرش در نخستین سال های زندگی صورت می‌گیرد.

    ادراكی كه یك مدیر یا كارمند منفعل از خود دارد این است كه احتمالاً متوجه فقدان اعتماد به نفس خود شده است و در نتیجه از پذیرش مسئولیت و از اظهارنظر و برقراری روابط اجتماعی خودداری می‌كند. تحت فشار توقعات بی شمار دیگران جرأت “نه” گفتن را ندارد و تسلیم محض خواست و نظر دیگران می‌شود.

راه حل اینست كه انسان به این باور برسد كه در قبال خود مسئول است.

    مدیران دارای نگرش: “من خوب نیستم- تو خوب نیستی”

1-این افراد نگرش و رفتار بازیگرانه دارند.

2-نسبت به خود و دیگران مملو از احساس منفی هستند.

3-افسرده و بی انگیزه هستند.

4-معمولاً با آنها پیرامون تصمیمات مهم مشورت نشده است.

5-معمولاً به موقع به آنها ترفیع داده نشده است.

6-از خدمات طولانی و كارهای مفید آنها به اندازه كافی قدردانی نشده است.

    برداشتی كه مدیران با نگرش “من خوب نیستم- تو خوب نیستی” از خود دارند اینست كه:

1-نسبت به خود اعتماد ندارند.

2-نسبت به دیگران اعتماد ندارند و به دیگران مظنون هستند.

3-فكر می‌كنند دیگران بدخواه آنها هستند و آنها هم بدخواه دیگران هستند.

مدیران با نگرش “من خوب هستم- تو خوب نیستی”

-       این مدیران یا كارمندان اغلب رفتار پرخاشگرانه دارند.

-       نزد دیگران احترام نخواهند داشت.

-       با امر و نهی افراطی به دیگران كارها را انجام می دهند.

-       به دیگران هیچ احترامی نمی گذارند.

    برداشتی كه مدیران و كارمند پرخاشگرانه از خود دارند:

1-با پرخاشگری، عدم اعتماد خود را پنهان می‌كنند.

2-موضع تدافعی دارند.

3-دائماً از جانب دیگران احساس تهدید می‌كنند.

4-دست كم گرفتن دیگران و برتر دانستن خود.

    به این مدیران باید گفت:

    احساس غروری كه به بهای شكستن غرور دیگران ارضا شود عمر پایداری نخواهد داشت.

مدیران با نگرش: “من خوب هستم- تو خوب هستی”

1-این افراد از قضاوت صحیح برخوردارند.

2-این افراد همدلی صحیح دارند.

3-این افراد اعتماد به نفس كافی دارند و از افكار مثبت برخوردارند.

4-در چهره آنان اطمینان و اعتماد وجود دارد.

5-قامت راسخ و قوی دارند.

6-لحن آرام، نرم ولی محكم دارند.

7-حمایت‌گر هستند.

8-از عزت نفس بالایی برخوردارند.

9-واقعاً احساس می‌كنند با دیگران برابرند.

شناخت خود نخستین گام در داشتن رفتار قاطعانه

پیام ارتباطی

    افراد جرأت‌مند در روابط بین فردی خود این پیام را به دیگران منتقل می كنند: “من به شما اجازه نمی دهم از من سوء استفاده كنید، در ضمن برای شخصیت شما هم احترام قائلم و هرگز از شما بهره كشی نخواهم كرد.” براساس تحلیل تبادلی، پیام زیربنایی این افراد عبارت است از: “براساس تحلیل تبادلی، پیام زیربنایی این افراد عبارت است از: “من خوبم، تو هم خوب هستی. اگر اختلافی پیش آمده من آماده‌ی مذاكره برای رسیدن به تفاهم هستم.”

هدف رفتار قاطعانه

    هدف این شیوه‌ی ارتباطی، رعایت عدالت برای تمامی طرف های رابطه است. ترویج احترام متقابل و جلوگیری از بهره كشی و سوء استفاده، هدف دیگر این نوع ارتباط است.

خصوصیات كلامی و غیركلامی افراد قاطع

        · شنونده و پذیرا هستند.

        · تن صدای شان محكم و استوار است.

        · تماس چشمی مستقیم، در هنگام صحبت كردن با دیگران به چهره‌ی آنان نگاه می كنند.

        · بیان افكار و احساسات خود با استفاده از ضمیر “من”. (من دوست دارم، من می خواهم، من دوست ندارم.)

    · استفاده از عباراتی كه نشان دهندة همكاری با دیگران است، از قبیل: “من معتقدم”، “من فكر می كنم”، “من احساس می كنم”، “نظر شما در این مورد چیست؟” “چگونه ما می توانیم این مسأله را حل كنیم؟”

        · عدم استفاده از كلمات مطلق مانند: باید، حتماً، الزاماً و … .

        · داشتن وضعیت بدنی راست، متعادل و راحت.

        · حتی وقتی كه موافق چیزی نیستند، به طرف مقابل احترام گذاشته و حقوق انسانی او را رعایت می كنند.

        · دادن پاسخ خود انگیخته با لحنی دوستانه، اما قاطع.

        · ذكر مسایل مهم و پرهیز از حاشیه روی افراطی.

نتایج رفتار قاطعانه

    افرادی كه جرأت‌مند هستند، كنترل بیش‌تری بر زندگی خود دارند و اغلب از روابط شان خشنوداند و به اهداف خود می رسند. مردم به این افراد احترام بیش تری می‌گذارند، زیرا آن ها را افرادی محكم و استوار می دانند. افراد جرأت‌مند از عزت نفس بالایی برخوردار هستند. بیش تر به خواسته های خود می رسند. روابط بین فردی خوبی دارند و در برابر مشكلات روانی، اجتماعی و فشارهای دوستان و همسالان كم تر آسیب پذیر هستند.

    با این حال در برخی موقعیت ها كه افراد برای رفتار جرأت‌مندانه آمادگی ندارند، جرأت مندی می تواند مشكلاتی در روابط بین فردی ایجاد كند. از این رو لازم است شرایط را در نظر بگیریم. جرأت مندی یك انتخاب است. همیشه می توانید از خودتان بپرسید: آیا رفتار جرأت مندانه مناسب است و شما را به نتیجه‌ی دلخواه می رساند یا خیر؟ ولی هیچ تضمینی وجود ندارد. عواملی مانند موقعیت، مكان، زمان و ماهیت رابطه بر تصمیم شما، برای این كه به شیوه‌ی جرأت مندانه رفتار كنید یا خیر، تأثیر می گذارند.

    به طور كلی این سه سبك ارتباطی در طول یك پیوستار قرار می گیرد. رفتار منفعلانه و پرخاشگرانه در انتهای این پیوستار و ولی رفتار جرأت مندانه در وسط پیوستار واقع می شود و معمولاً مناسب ترین پاسخ است. انتخاب هر كدام از این سبك های رفتاری دلایل و نتایج خاصی دارد. در جدول ارائه شده، مهم ترین دلایل و نتایج این سبك ارتباطی نشان داده می شود.