پایان نامه رابطه بین استفاده رسانه جمعی و اعتماد اجتماعی

موضوع تحقیق حاضر بررسی رابطه بین استفاده از رسانه های جمعی با میزان اعتماد اجتماعی شهروندان تهرانی است. اعتماد اجتماعی عبارت است از حسن ظن فرد به سایر افراد و نهادهای جامعه با این انتظار که آنها به گونه ای عمل خواهند کرد که نتایج منفی به حداقل کاهش یافته و دستیابی به اهداف میسر گردد.

رویکردهای مختلفی به اعتماد وجود دارد که نیوتن و دالهی آنها را به طور کلی در دو گروه فردی و اجتماعی جمع کرده اند. رویکرد فردی شامل تمام نظریه هایی است که اعتماد را از بعد روانشناسی و روانشناسی اجتماعی مورد توجه قرار می دهند. در این رویکرد اعتماد محصول عوامل فردی و روانشناختی چون تجارب دوران کودکی ویژگی های روحی و تجارب زندگی روزمره محسوب می شود. مطرح ترین نظریه پردازان این رویکرد اوسلنر واریک اریکسون هستند. اما در رویکرد اجتماعی اعتماد محصول عواملی چون؛ مشارکت مدنی، محیط اجتماعی، روابط اجتماعی و میزان گستردگی جامعه انسانی به حساب می آید. در این رویکرد می توان از افرادی چون توکوویل، پارسونزو پوتنام نام برد. با این حال امروزه اغلب نظریه پردازان این حوزه سعی دارند تا تلفیقی از این دو رویکرد را در بررسی اعتماد به کار گیرند.

تحقیق حاضر با رویکرد اجتماعی، اعتماد را در سه نوع میان فردی، عام و نهادی مورد توجه قرار داده است. اعتماد میان فردی در سطح یک رابطه چهره به چهره قرار می گیرد. در این نوع از روابط، اعتماد متوجه دوستان، آشنایان و اعضای خانواده است. اعتماد عام در سطحی فراتر از روابط چهره به چهره و دوستانه قرار می گیرد. هدف اعتماد شخص معینی نیست، بلکه بصورت کلی مطرح می شود برای مثال اعتماد به زنان در مقابل مردان. یا اعتماد به نژاد و ملیت متفاوت. اعتماد نهادی متوجه نهادها و سازمانهای رسمی یا غیر رسمی و به طور کلی ساختارهای غیر شخصی است.

با توجه به اهمیت اعتماد در کنش اجتماعی به عنوان عاملی برای کنترل و پیش بینی رفتار کنشگران در سطوح مختلف، اعتماد نقش موثری در تعین نظم اجتماعی دارد. از این رو همواره مورد توجه متفکران حوزه جامعه شناسی نظم بوده است. به زعم نظریه پردازان این حوزه بی اعتمادی و یا پایین بودن میزان اعتماد اجتماعی کنش اجتماعی را دشوار و در نتیجه نظم اجتماعی را مختل خواهد کرد. به این معنی که افراد در موقعیت های توام با بی اعتمادی عملا نمی توانند با آسودگی خاطر دست به کنش با همنوعان خود بزنند. این امر هزینه های مختلفی را برای آنان جهت انجام کنش اجتماعی تحمیل خواهد کرد.

تعریف مفاهیم:

تعریف نظری و عملی مفاهیم تحقیق :

مفاهیم تحقیق حاضر شامل متغیرهای وابسته، مستقل، واسطه، کنترل و متغیر های زمینه ایی تحقیق است.

متغیر وابسته تحقیق :

اعتماد اجتماعی

تعریف اعتماد اجتماعی عبارت است از حسن ظن فرد نسبت به سایر افراد و نهادهای جامعه با این انتظارکه آنها به گونه ایی عمل خواهند کرد که نتایج منفی به حداقل کاهش یافته و دستیابی به اهداف میسر گردد.

اعتماد میان فردی

این نوع از اعتماد اجتماعی در روابط چهره به چهره جای می گیرد. سطحی حداقل از کنشگران، ارتباطی که در آن دو نفر حضور دارند.

اعتماد نهادی

این نوع از اعتماد متوجه ساختارهای غیر شخصی است. هر چند ساختارهای غیر شخصی در سطحی خرد از افراد تشکیل شده انداما این افرادباتوجه به ساختاری که درآن قرارگرفته اند تعریف می شوند.

متغیر های مستقل تحقیق:

متغیر مستقل تحقیق حاضر رسانه های ارتباط جمعی است.

بطور کلی رسانه های ارتباط جمعی عبارتند ازآن دسته از وسایل ارتباطی که مورد توجه جماعت کثیری باشد وسایل ارتباطی که در تمدنهای جدید بوجودآمده و مورد استفاده اند وویژگی اصلی آنان قدرت و شعاع عمل زیاد است.

تلویزیون

با توجه به جامعه مورد مطالعه دو نوع تلویزیون دولتی و ماهواره ایی انتخاب شده اند. تلویزیون دولتی شامل تمام شبکه هایی است که مالکیت آنها با دولت بوده و توسط دولت نیز کنترل می شود. در جامعه مانیز تلویزیون توسط دولت اداره می شود و هر شش شبکه آن دولتی هستند. در کنار شبکه های تلویزیون دولتی به مدد توسعه تکنولوژی ارتباطات امروزه افراد می توانند با استفاده از گیرنده های ماهواره ایی از برنامه های سایر شبکه های تلویزیون که از نقاط مختلف جهان پخش می شوند استفاده کنند. این شبکه ها در تحقیق حاضر با عنوان شبکه های ماهوارهایی مورد توجه قرار گرفته اند.

روزنامه

یکی از وسایل ارتباطی مکتوب که تازگی خبر خصوصیت اصلی آن است

متغیر های واسطه

در تحقیق حاضر بر اساس نظریه های مربوط به اعتماد اجتماعی و کارکردهای رسانه های ارتباط جمعی پنج متغیر به عنوان واسطه رابطه بین رسانه ها واعتماد انتخاب شده اند که در ذیل تعریف آنها آمده است.

عام گرایی

تعریف:میزان تمایل به تنظیم هنجاری سلوک بر اساس قواعد وضعیتی که درآن سلوک صورت تحقق به خود میگیرد. (چلبی؛1380: 103)تمایل فرد یا گروه به اینکه در روابط اجتماعی خود، دیگران را براساس ضوابط مربوط به مقوله کنشگران آن وضعیت تیمارکندودرواقع نوعی سوگیری ارزشی است که فردیاگروهی سعی دارددربرخوردباکنشگران اجتماعی دیگر آنهارابراساس قواعدوضوابط عام و نه قواعد وضوابط مربوط به خودو جامعه خود مورد ارزیابی وقضاوت قراردهد.

احساس امنیت اجتماعی

تعریف نظری: بیانگر آسودگی خاطر فرد است که نیازهایش در طول زمان ارضاء می گردند و به رهایی فرد از ترس و نگرانی و حفظ خود در حال و آینده مربوط می گردد.

تعهد اجتماعی

تعریف: تعهد در لغت به معنای پایبندی به عهد و پیمان، وفادار بودن، احساس مسوولیت کردن و مراقبت کردن معنا شده است. به طور کلی تمایل به میزان وفای به عهد احساس مسوولیت و تکلیف در مقابل دیگران تعرف می شود.

ارزیابی مثبت از مسوولان جامعه

متغیر ارزیابی مثبت از مسوولان به عنوان متغیری واسط بین رسانه های جمعی و اعتماد به نهادهای فعال در جامعه مورد توجه قرار گرفته است.

ارزیابی مثبت از محیط اجتماعی

یکی دیگر از متغیر های واسطه تحقیق در رابطه بین رسانه های جمعی و اعتماد اجتماعی متغیر ارزیابی مثبت از محیط اجتماعی است

نگرش مثبت به رسانه های جمعی

نگرش نوعی جهت گیری مثبت و منفی نسبت به هر چیزی؛اشخاص، نهادها، اشیاء، مکان ها و. . . است.

متغیر های زمینه ای تحقیق:

متغیر سن: میزان سن پاسخگویان با سوال مستقیم پرسیده شده است.

متغیر جنسیت: جنسیت با سوال مستقیم و در دو طبقه مرد و زن سنجیده شده است.

متغیر میزان تحصیلات:. میزان تحصیلات با استفاده از سوال مستقیم قابل سنجش شده و در شش گروه طبقه بندی می شود.

1-عدم بهره مندی از تحصیلات(بیسواد)

2- ابتدائی (بصورت ناقص یا کامل)

3- راهنمائی (بصورت ناقص یا کامل)

4- متوسطه (بصورت ناقص یا کامل)

5- کاردانی و کارشناسی(بصورت ناقص یا کامل)

6- کارشناسی ارشد به بالا (بصورت ناقص یا کامل)

متغیر وضعیت تاهل:

وضعیت تاهل با استفاده از سوال مستقیم قابل سنجش و در سه گروه طبقه بندی شده است.

1- متاهل

2- مجرد

3- سایر موارد